Tin tứcNgày: 19-05-2025 bởi: Trịnh Chi
Thiếu nước sạch sau động đất tại Myanmar: Mối nguy lớn hơn cả đổ nát
Ngày 28/3/2025, một trận động đất mạnh 7,7 độ Richter đã xảy ra tại khu vực gần Mandalay, Myanmar, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Tuy nhiên, hậu quả của trận động đất không dừng lại ở sự đổ nát – một cuộc khủng hoảng lớn hơn đã bùng phát sau đó: thiếu nước sạch trên diện rộng. Hàng triệu người dân Myanmar rơi vào cảnh không có nước uống an toàn, dẫn đến nguy cơ bùng phát các dịch bệnh và gia tăng tỷ lệ tử vong.
Hệ thống cấp nước sụp đổ sau thảm họa
Trận động đất đã tàn phá nghiêm trọng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là các công trình liên quan đến cấp thoát nước. Tại các khu vực bị ảnh hưởng nặng như Mandalay, Sagaing và một phần bang Chin, nhiều đường ống dẫn nước bị vỡ hoàn toàn, các giếng khoan bị sụt lún, và nguồn nước mặt bị ô nhiễm nặng nề bởi bùn đất, xác động vật và chất thải sinh hoạt.
Theo báo cáo cập nhật của UNICEF Myanmar vào tháng 4/2025, khoảng 1,6 triệu người không còn tiếp cận được nguồn nước sạch, buộc phải sử dụng nước từ suối, ao hồ hoặc tích trữ nước mưa. Các điểm cấp cứu ban đầu tại khu vực tạm cư ghi nhận nhiều trường hợp tiêu chảy cấp, nhiễm trùng đường ruột và các bệnh truyền nhiễm khác liên quan đến nước bẩn.
Khủng hoảng vệ sinh và y tế cộng đồng
Thiếu nước sạch không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu uống nước mà còn làm tê liệt các hoạt động sinh hoạt cơ bản như rửa tay, tắm giặt, nấu ăn. Môi trường sống tại các khu vực tạm cư nhanh chóng trở nên mất vệ sinh nghiêm trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.
Đặc biệt, trẻ em, phụ nữ mang thai và người già là những nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Nhiều trẻ em dưới 5 tuổi đã phải nhập viện do mất nước và tiêu chảy kéo dài. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo nguy cơ xảy ra dịch tả nếu nước sạch không được cung cấp kịp thời trong những tuần đầu tiên sau động đất.
Cơ sở y tế quá tải, thiếu nguồn lực
Thảm họa xảy ra trong bối cảnh Myanmar vẫn đang vật lộn với bất ổn chính trị và thiếu hụt y tế nghiêm trọng. Nhiều bệnh viện, phòng khám bị hư hại hoặc không thể hoạt động do thiếu điện, thiếu nước, hoặc không đủ nhân viên y tế.
Reuters dẫn nguồn từ các tổ chức cứu trợ cho biết, các bệnh viện dã chiến tại Mandalay và khu vực biên giới phía Tây thường xuyên phải tiếp nhận lượng bệnh nhân gấp 3–4 lần so với năng lực thiết kế. Ngoài các ca chấn thương do động đất, các bệnh nhân bị bệnh truyền nhiễm từ nước bẩn chiếm hơn 40% số ca nhập viện trong tháng 4.
Công tác cứu trợ nước sạch: nhanh nhưng chưa đủ
Ngay sau khi động đất xảy ra, các tổ chức nhân đạo như UNICEF, Hội Chữ thập đỏ, và UNHCR đã khẩn trương triển khai các trạm cấp nước tạm thời và phân phát máy lọc nước di động. Tuy nhiên, quy mô hỗ trợ vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu thực tế.
Việc vận chuyển thiết bị và tiếp cận các khu vực bị chia cắt bởi động đất gặp nhiều trở ngại, do đường sá hư hại và một số khu vực vẫn xảy ra xung đột. Hơn nữa, chính quyền quân sự Myanmar bị cáo buộc đã gây khó khăn cho các tổ chức quốc tế khi cấp phép hoạt động cứu trợ, khiến nhiều nguồn hỗ trợ bị chậm trễ hoặc không thể triển khai.
Tình trạng hiện tại và bài học cảnh báo
Đến tháng 5/2025, dù các hoạt động cứu trợ đã giúp cải thiện phần nào tình hình tại các đô thị lớn, nhưng hàng trăm ngàn người tại vùng sâu, vùng xa của Myanmar vẫn sống trong cảnh thiếu nước sạch và vệ sinh tối thiểu.
Khủng hoảng nước sạch sau động đất tại Myanmar một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tầm quan trọng của việc xây dựng hệ thống cấp nước an toàn và khả năng ứng phó khẩn cấp trước thảm họa. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, các quốc gia dễ tổn thương như Myanmar cần đặc biệt chú trọng đầu tư vào hạ tầng nước và các giải pháp lọc nước bền vững.
Khuyến nghị cho tương lai
Để tránh tái diễn thảm họa nhân đạo tương tự, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Tăng cường năng lực ứng phó khẩn cấp trong ngành nước: Các thiết bị lọc nước di động, hệ thống cấp nước tạm thời cần được dự trữ sẵn sàng tại các tỉnh dễ bị động đất.
- Phát triển các giải pháp lọc nước dã chiến quy mô lớn: Áp dụng công nghệ lọc nước container hoặc trạm lọc nước lưu động, có thể cấp hàng ngàn lít nước sạch mỗi ngày.
- Xây dựng lại hệ thống cấp nước với khả năng chịu động đất: Sử dụng vật liệu bền vững, kết hợp cảm biến cảnh báo để bảo vệ hệ thống trong thiên tai.
Đảm bảo tính minh bạch trong hỗ trợ nhân đạo: Các tổ chức quốc tế cần được tạo điều kiện hoạt động thuận lợi nhằm tiếp cận người dân nhanh nhất sau thảm họa.
