Ô nhiễm môi trường nước đang tăng và là vấn đề đáng lo ngại cả ở Việt Nam và toàn cầu. Nguồn nước sạch dùng hàng ngày đang cạn kiệt. Vì vậy, cùng SWD-purify your life  tìm giải pháp hiệu quả để tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước sạch.

I. Khái niệm và thực trạng ô nhiễm nước

1. Khái niệm

Nước bị ô nhiễm trong tiếng Anh là Water pollution. Đây là tình trạng khi nguồn nước (bao gồm cả nước mặt và nước ngầm) bị lây nhiễm chất bẩn, thay đổi thành phần và chất lượng theo hướng xấu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, sức khỏe của con người và các hệ sinh vật. 

Các biểu hiện phổ biến của ô nhiễm môi trường nước bao gồm nước bị mất màu sắc (màu vàng, đen, nâu đỏ,...), mang theo mùi khó chịu (mùi tanh hôi, thối, mùi đầy hơi,…) và xuất hiện bọt khí, các dấu hiệu của các hợp chất hữu cơ và có sự hiện diện của sinh vật đang qua đời.

2. Thực trạng ô nhiễm nước

Trạng thái ô nhiễm môi trường nước không chỉ diễn ra ở khu vực nông thôn của Việt Nam, mà còn rất nghiêm trọng tại Hai Thành phố lớn là Hà Nội và Hồ Chí Minh, cùng các tỉnh lân cận. Cụ thể:

 - Tại Hà Nội, mỗi ngày có khoảng 350 – 400 nghìn mét khối nước thải và hơn 1.000 mét khối rác thải được thải ra, nhưng chỉ có 10% được xử lý, phần còn lại tiếp tục xả trực tiếp vào sông ngòi, gây ô nhiễm nước và gây cá chết hàng loạt ở Hồ Tây, với sự ảnh hưởng lan rộng khắp 6 quận, bao gồm Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy và Tây Hồ. 

- Tại Thành phố Hồ Chí Minh, trường hợp ô nhiễm môi trường nước đáng kể nhất xảy ra tại cụm công nghiệp Thanh Lương, nơi có khoảng 500.000 mét khối nước thải mỗi ngày từ các nhà máy sản xuất bột giặt, giấy và nhuộm. 

Những dữ liệu trên chỉ là ví dụ cho tình trạng ô nhiễm môi trường nước hiện nay ở Việt Nam. Nếu không xác định kịp thời nguyên nhân và áp dụng biện pháp hợp lý để giảm thiểu và ngăn chặn tình trạng này, con số ô nhiễm môi trường nước sẽ tiếp tục gia tăng từng ngày.

II. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng ô nhiễm nước

Hiện tượng ô nhiễm nguồn nước bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau,sau khi tìm hiểu và nghiên cứu thì dưới đây là các nguyên nhân cụ thể:

1. Nguồn nước bị ô nhiễm do gia tăng dân số

Hiểu được sự phát triển hết sức nhanh chóng của dân số, nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước trở nên rõ rệt. Với việc con người ngày càng gia tăng trên hành tinh này, nhu cầu về ẩm thực, sinh hoạt, du lịch, xây dựng, cũng như sản xuất nông nghiệp và công nghiệp không ngừng tăng cao. Điều này dẫn đến những hệ lụy không nhỏ đối với tài nguyên nước. Nước được coi là yếu tố không thể thiếu trong mọi khía cạnh của cuộc sống con người. 

Vì vậy, hoạt động phát triển của con người đã gây ra những tác động mạnh mẽ tới môi trường tự nhiên nói chung; và đặc biệt, tác động lớn tới môi trường nước.

2. Ô nhiễm nguồn nước vì rác thải sinh hoạt

Rác thải từ các hoạt động hàng ngày và quá trình sản xuất, khi không được xử lý đúng cách, sẽ tích tụ theo thời gian và ảnh hưởng đến nguồn nước. Đặc biệt, rác thải nhựa và nilon cần đến hàng trăm năm để phân hủy hoàn toàn.

Nhận thức được vấn đề này, trong thời gian gần đây, con người đã chú trọng giảm thiểu sự sử dụng túi nilon và thay thế bằng túi giấy, túi cói. Hơn nữa, chúng ta cũng tập trung đơn giản hóa cuộc sống và chuyển sang sử dụng những sản phẩm và thiết bị thân thiện với môi trường.

3. Ô nhiễm nguồn nước từ rác thải y tế

Mặc dù trong cả nước có rất nhiều bệnh viện và cơ sở y tế, tuy nhiên số lượng các nơi có hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn lại rất ít. Hàng ngày, mỗi bệnh viện đều phải đối mặt với nhiều ca bệnh và điều trị, điều này đồng nghĩa với việc một lượng lớn rác thải như dụng cụ y tế, thiết bị y tế và hóa chất đều được tiêu thụ. Vì thế, nếu không có hệ thống xử lý nước thải hiệu quả, môi trường nước sẽ phải đối mặt với nguy cơ tiềm tàng.

4. Ô nhiễm do điều kiện tự nhiên

Lũ lụt, gió bão, tuyết tan, hạn hán, và nhiều yếu tố khác đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước trên Trái đất. Chúng tác động không chỉ đến các nguồn nước như ao, hồ, sông, suối, nguồn nước ngầm, mưa và cả biển nữa. Tình trạng chết động thực vật cũng góp phần làm tăng thêm tình trạng này. Điều này được xem là một trong những nguyên nhân quan trọng của sự ô nhiễm nước.

5. Ô nhiễm do quá trình sản xuất nông nghiệp

Các hoạt động sản xuất nông nghiệp như trồng trọt và chăn nuôi là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường nước. Thức ăn thừa không được xử lý, phân và nước tiểu của vật nuôi được xả thẳng ra ngoài là những tác nhân môi trường dễ nhận thấy nhất. Ngoài ra, việc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật và thuốc trừ sâu vượt quá liều lượng khuyến cáo cũng gây ô nhiễm nước mặt và nước ngầm. Thậm chí, một số nông dân còn sử dụng những loại hóa chất bị cấm, gây ô nhiễm nước và nguy hiểm cho sức khỏe. Việc lưu trữ và tiêu hủy hóa chất cũng không đúng cách, khiến nước sinh hoạt bị nhiễm độc.

6. Ô nhiễm do quá trình sản xuất công nghiệp

Nước thải và rác thải từ sản xuất công nghiệp thường được xả trực tiếp vào môi trường nước mà không qua xử lý, gây ô nhiễm nước điển hình. Trong nước thải công nghiệp, có nhiều chất có tác động tiêu cực đến môi trường nước như Cl-, SO42-, PO43, Na+, K+ và các hợp chất kim loại nặng độc như Hg, Pb, Cd, As, Sb, Cr, F… Chúng hòa tan vào nước, làm thay đổi tính chất của nguồn nước theo chiều hướng có hại. Ô nhiễm môi trường nước do công nghiệp cũng bởi sự thiếu nhận thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường của các chủ đầu tư, cơ quan, tổ chức và dân cư. Một số chỉ quan tâm đến lợi ích kinh tế mà xem nhẹ việc bảo vệ môi trường, làm cho tình trạng nước bị ô nhiễm trở nên phổ biến.

7. Ô nhiễm nguồn nước do đô thị hóa

Trong bài viết nêu lên 7 nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước, đáng chú ý là yếu tố đô thị hóa. Đô thị hóa là quá trình tất yếu của phát triển xã hội mà bất kỳ quốc gia nào cũng phải trải qua.

Quá trình đô thị hóa đã thay đổi bộ mặt tự nhiên. Đất đai được quy hoạch để xây dựng chung cư, tòa nhà cao ốc, cây cối bị chặt hạ để làm đường, cầu vượt. Đô thị hóa nhanh chóng tạo ra sự sầm uất, biểu hiện sự phát triển kinh tế và cuộc sống hiện đại.

Mặc dù đô thị hóa là một phần cần thiết của phát triển xã hội, nhưng nhận thức của cư dân đô thị cũng cần phải được nâng cao tương xứng. Hành vi tiêu thụ quá mức, việc vứt rác bừa bãi mà không quan tâm đến môi trường sẽ dần hủy hoại cuộc sống của chính con người.

Riêng vấn đề ô nhiễm nguồn nước không phải là mới nhưng chưa bao giờ cũ. Với biến động không ngờ từ dịch bệnh và thiên tai, chúng ta đã trải qua năm đầu tiên của thập kỷ mới 2020.

Tự nhiên không phải là ngẫu nhiên mà là kết quả của việc khai thác và tiêu thụ quá mức mà không có sự xem xét. Ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trường và nguồn nước là điều rất cấp bách và là cách duy nhất để cải thiện chất lượng cuộc sống của con người.

8. Nước ô nhiễm vì các điều kiện tự nhiên

Các hiện tượng thiên nhiên như gió bão, lốc xoáy, hạn hán, lũ lụt,... cũng chính là một trong những yếu tố làm ảnh hưởng tới chất lượng nguồn nước. Ngoài ra, động thực vật chết cũng là một nhân tố làm nguy hại tới nguồn nước ở ao, hồ, sông, suối, nước ngầm, nước biển, nước mưa,...

III. Hậu quả của việc ô nhiễm nguồn nước

Mỗi năm, số người chết vì ô nhiễm nguồn nước là 9000, và có 100.000 trường hợp ung thư được phát hiện do sử dụng nguồn nước ô nhiễm. Trong 37 xã được gọi là "làng ung thư", đã có 1.136 người chết vì bệnh ung thư, cùng với 380 người ở các xã lân cận. Bên cạnh đó, các bệnh liên quan đến ô nhiễm môi trường nước như tiêu chảy, viêm da và các bệnh đau mắt đang gia tăng và có khả năng lây lan nhanh chóng.

Ảnh hưởng của ô nhiễm nước đến sức khoẻ con người chủ yếu do các hợp chất hữu cơ và kim loại nặng. Các hợp chất hữu cơ như phenol, chất bảo vệ thực vật và chất tẩy hoạt tính có khả năng gây ung thư và nguy cơ nhiễm phải rất cao. Nguồn nước ô nhiễm kim loại nặng như thuỷ ngân, chì và asen cũng có độc tính cao và có thể dẫn đến nhiều bệnh nghiêm trọng như đột biến và ung thư.

Ngoài ra, vi khuẩn có hại trong nước ô nhiễm chủ yếu do chất thải sinh hoạt, động vật và có thể gây ra các bệnh như tả, bại liệt và thương hàn. Nước nhiễm asen có thể gây bệnh ung thư da, trong khi nhiễm chì có thể dẫn đến các bệnh thận, thần kinh và da xanh. Nhiễm amoni, nitrat, nitrit có thể gây ra các vấn đề về da và máu. Nước nhiễm lưu huỳnh có thể gây vấn đề về đường tiêu hoá, trong khi nhiễm natri liên quan đến bệnh tim mạch và cao huyết áp.

Hậu quả ô nhiễm nguồn nước cho nền kinh tế:

Những hậu quả của ô nhiễm môi trường nước không chỉ mang lại tổn thất cho kinh tế mà còn tạo ra các vấn đề về việc xử lý và ngăn ngừa ô nhiễm. Tích tụ của chất thải không thể phân hủy nhanh chóng trong môi trường nước đe dọa nguồn nước ngầm và nước mặt.

- Nguồn nước ngầm: Ô nhiễm nguồn nước có tác động nghiêm trọng, tạo ra cặn bẩn trên mặt nước và lắng xuống đáy sông. Sau một thời gian, một phần chất thải bị sinh vật tiêu thụ, phần còn lại thẩm thấu qua đất và ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước ngầm.

- Nước mặt: Chất thải gây nhiều vấn đề cho môi trường nước và sinh vật, bao gồm bệnh tật và ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của con người.

IV. Biện pháp và cách khắc phục tình trạng ô nhiễm nguồn nước

Để khắc phục ô nhiễm nguồn nước, cần có chính sách, kế hoạch cụ thể và sự tham gia của toàn xã hội. Việc tuyên truyền về tác động của ô nhiễm nguồn nước đến môi trường và sức khỏe là rất quan trọng.

- Cần tuyên truyền và thúc đẩy ý thức cộng đồng để bảo vệ nguồn nước sạch. Điều này có thể đạt được bằng cách không xả rác vào nơi công cộng, không xả chất thải vào nguồn nước và không sử dụng chất thải tươi làm phân bón. Hạn chế sử dụng hóa chất cũng là một biện pháp quan trọng để bảo vệ nguồn nước quý giá cho con người.

- Cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động xả thải tại các khu công nghiệ để kịp thời phát hiện và xử lý sai phạm.

- Đối với các nhà máy xí nghiệp cần xây bể xử lý nguồn nước thải thay vì xả trực tiếp ra bên ngoài cũng là biện pháp hiệu quả.

- Khuyến khích người dân vùng nông thôn xây hầm tự hoại và cải tiến xử lý nước thải để ngăn chặn ô nhiễm.

- Cải tiến sản xuất nông nghiệp bằng cách sử dụng phương pháp tự nhiên để tăng dinh dưỡng đất và sử dụng cây trồng kháng sâu bệnh để giảm sử dụng hóa chất độc hại.

- Nhà nước cần đẩy mạnh đầu tư các công trình xử lý nước thải, rác thải đạt chuẩn, và nghiên cứu các biện pháp khắc phục ô nhiễm hiệu quả.

Để bảo vệ sức khỏe khỏi ô nhiễm nguồn nước, hãy sử dụng các thiết bị lọc tổng tinh khiết cho gia đình. Đảm bảo nguồn nước sạch an toàn cho gia đình. Liên hệ Hotline SWD-purify your life :  để được tư vấn về chất lượng nước sinh hoạt.